Vanmorgen kreeg ik een app van één van mijn cursisten. ‘Mevrouw, mijn moeder is dood.’
Ik ben er even stil van en voel verdriet voor deze stille introverte cursist die zoveel heeft meegemaakt.

De afgelopen weken was hij veel bezig met zijn moeder die een herseninfarct heeft gehad en in een ziekenhuis lag in het land waar hij 7 jaar geleden uit moest vluchten.
Een week geleden appte hij me net voor ik vertrok voor een weekje vakantie: ‘Docent, mijn moeder gaat nu slecht.’
De foto’s die hij me meestuurt tonen een vrouw in een ziekenhuisbed in een kleurige kamer in een land hier ver vandaan.
De vrouw ligt met haar ogen dicht aan de beademingsapparatuur. Een heel ander ziekenhuis, een ander land en een andere cultuur.

In de ogen van mijn cursist lees ik hetzelfde gevoel als ik had toen mijn vader in het ziekenhuis lag: ik ga deze ouder verliezen. Een intens diep verdriet.

‘Ik wil naar huis,’ appt hij me.
Dat kan ik begrijpen. Ik weet ook dat het niet zal gaan, dat het niet veilig voor hem is. Niet voor niets heeft hij zijn moeder, zijn vrouw en zijn zoon 7 jaar geleden achtergelaten.
Hij appt: ‘Het kan niet, ik zal het niet overleven. Ik kan mijn eigen moeder niet begraven.’

Ik weet niet goed wat ik moet zeggen op deze voor hem intens verdrietige dag.
Ik weet wat het is een ouder te verliezen.
Ik weet ook hoe belangrijk, en op een bepaalde manier zelfs mooi, het is om het samen af te sluiten tijdens een uitvaart.
Ik heb geen idee hoe het voelt als je niet de vrijheid hebt om afscheid te nemen van iemand van wie je veel gehouden hebt.

Vandaag herdenken we onze doden, morgen onze vrijheid.
Ik denk straks aan mijn cursist, die met de keuze om te blijven leven zijn meest dierbare doden niet kan begraven.

Is dat vrijheid?